Osvježeno 23 Januara, 2025 9:50 AM
Najnovije
Šta kad zaglavi EGR ventil?
JEFTINIJE JE OČISTITI, ALI JE SIGURNIJE ZAMIJENITI
EGR je skraćenica za Exhaust Gas Recirculation, što bi se u najkraćem odnosilo na pojam o recirkulaciji izduvnih gasova, a ta tri slova često izazivaju glavobolju i kod vozača i kod servisera.
Već više od dvadeset godina sastavni je dio svih modernih dizelskih i benzinskih motora, mada su ga neki od proizvođača u svoje motore počeli ugrađivati još početkom sedamdesetih godina proteklog vijeka, pa otprilike od tad izaziva glavobolje vozačima.
Govorimo inače o sistemu koji je namijenjen smanjenju emisija polutanata, posebno azotnih oksida u produktima sagorijevanja, odnosno izduvnim gasovima.
Sistem funkcioniše relativno jednostavno, tako što se dio izduvnih gasova vraća u komoru za sagorijevanje (cilindre), gdje djeluje kao inertni gas, te spušta temperaturu sagorijevanja i tako smanjuje stvaranje azotnih oksida (NOx).
U motorima SUS odvija se proces oksidacije (sagorijevanja) goriva u prisustvu zraka, kao oksidatora. Dio inženjerskog zadatka je poznavanje hemijskog sastava goriva, odnosno određivanje količine zraka potrebne (dovoljne) za (potpuno) sagorijevanje, te određivanje količine i sastava produkata sagorijevanja (izduvnih gasova).
Gorivo za motore SUS je po svom hemijskom sastavu, uglavnom, ugljikovodik, pa su (uobičajeni) produkti sagorijevanja ugljen-dioksid (CO2) i voda (H2O), dok se zbog nepotpunog sagorijevanja javljaju ugljen-monoksid (CO) i nesagoreni ugljikovodici (HC). Budući da usisani zrak sadrži 21% kisika (O2) i 78% azota (N2), usljed visoke temperature (više od 1.300 stepeni) i pritiska u cilindru (komori za sagorijevanje), dolazi do spajanja molekula azota i kisika, te tako nastaju azotni oksidi (NOx), odnosno azot-monoksid (NO) i azot-dioksid (NO2).
Konstruktori motora su došli na ideju da (manji) dio izduvnih gasova ohlade i vrate (recirkulišu) u cilindre, gdje se taj dio gasova ponaša kao “inertni” gas, čime se snižava temperatura, a time smanjuje stvaranje azotnih oksida. Istovremeno na taj način se donekle vrši dio “dogorijevanja” nesagorenih ugljikovodika, čime se smanjuje udio čađi u izduvnim gasovima.
Za regulaciju ovog procesa povrata izduvnih gasova, brine se takozvani EGR ventil (u njemačkoj literaturi se koristi skraćenica AGR, od Abgasrückführungsventil), a da bi se postigao željeni efekt, taj dio izduvnih gasova se hladi u dodatnom hladnjaku (izmjenjivaču toplote) oko kojeg nerijetko kruži uobičajena tečnost za hlađenje motora (antifriz).
Ukratko, EGR ventil je elektromehanički uređaj koji služi za povrat dijela izduvnih gasova u komoru za sagorijevanje.
Kad motor radi pri niskom opterećenju i nižim obrtajima, EGR ventil se otvara propuštajući nešto više izduvnih gasova (obično oko jedne četvrtine zapreminskog udjela), dok se pri višim obrtajima motora i većim opterećenjima zatvara, dajući motoru više “svježeg zraka”.
Rad EGR ventila kontroliše ECU na osnovu temperature i sastava izduvnih gasova, čime se postiže optimalno sagorijevanje goriva u motoru, smanjuje temperatura sagorijevanja (i do 200°C), a time povećava trajnost motora.
Budući da je EGR ventil konstantno izložen nefiltriranim izduvnim gasovima, vremenom se stvaraju naslage čađi, pa ventil ostane zaglavljen u nekom položaju, najčešće otvorenom ili zatvorenom, pa ne obavlja svoju funkciju regulacije protoka povratnih izduvnih gasova.
Zbog toga motor počinje raditi “nemirno” u praznom hodu, podrhtava u radu, smanjuje se njegova snaga, povećava potrošnja goriva…
Ukoliko je ventil ostao u otvorenom položaju, izduvni gasovi konstantno ulaze u cilindre, što rezultuje padom snage i nemirnim radom motora, što obično signalizira lampica “Check engine” (u zavisnosti od tipa automobila). Ako je ventil ostao u zatvorenom položaju, tako da u motor ulazi samo svjež zrak, tada se podiže temperatura sagorijevanja, tad motor radi nemirno, a kod dodavanja gasa iz izduvne cijevi izlazi crni dim, u vožnji “trza”, te gubi snagu.
Kad vozač primijeti neki od navedenih “simptoma”, ne treba čekati da se “nešto riješi samo od sebe”, nego posjetiti servisnu radionicu radi otklanjanja kvara.
Iako je EGR ventil konstruisan tako da može trajati dosta dugo (više od 200.000 pređenih km), zbog nekvalitetnog goriva i rada motora u “hladnom” režimu na kratkim relacijama, kvarovi se ponekad dešavaju češće.
Najjednostavnije rješenje je čišćenje, odnosno mehaničko uklanjanje nečištoća, što će zasigurno donijeti poboljšanje. Kod jednostavnijih motora, čišćenje možete obaviti i sami uz osnovni priručni alat, ali će manje servisne radionice intervenciju čišćenja naplatiti oko 50 KM. Međutim, ukoliko radite sami, morate voditi računa o tome da je EGR ventil osjetljiv dio i da prilikom odglavljivanja osovine može doći do loma kućišta.
Bolje rješenje je zamjena (starog – pokvarenog) EGR ventila i njegovih komponenti novim.
Najlošije rješenje je uklananje kompletnog sistema EGR-a, što neki serviseri preporučuju, jer je tako najjednostavnije i (privremeno) najjeftinije.
U slučaju uklanjanja EGR-a, skraćuje se radni vijek motora, a izduvni gasovi sasvim sigurno neće zadovoljavati propisane norme o emisijama polutanata. (dm)
| 1 |
Trajne posljedice niske temperature |
Kad se EGR ventil zaglavi u otvorenom položaju, doći će do značajnog pada efikasnosti, a to se događa zbog niže temperature unutar komora za sagorijevanje. To dovodi do neefikasnog sagorijevanja goriva, što dugoročno može uzrokovati štetu i značajno skratiti radni vijek motora.
| 2 |
Lošije performanse |
Ako se EGR ventil zaglavio u otvorenom ili u zatvorenom položaju, tada bi motor mogao ostvarivati lošije performanse, recimo tokom ubrzavanja. To se događa uglavnom zbog nepravilne mješavine zraka i goriva unutar komore za sagorijevanje. Ako je ventil ostao zaglavljen u otvorenom položaju, tada propušta previše izdivnih gasova, a ako je stalno zatvoren, količina štetnih emisija će porasti.
| 3 |
Veća količina štetnih elemenata iz auspuha |
Ako ste već “pali” na Eko testu, to definitivno može biti zbog neispravnog EGR ventila. Ne kažemo da je EGR ventil jedini razlog, ali bolje je da ga provjeri stručnjak. Kad se EGR ventil zaglavi dok je zatvoren, u cilindar motora neće ulaziti izduvni gasovi, što će narušiti ravnotežu količine elemenata u izduvu.
| 4 |
Zvuk kuckanja i trajne posljedice visoke temperature |
Kad se EGR ventil zaglavi u zatvorenom položaju, temperatura unutar komora za izgaranje nastavlja rasti i prelazi dopušteni prag. To uzrokuje da se gorivo zapali ranije nego što bi trebalo, posebno kad motor ima nizak broj obrtaja, što može uzrokovati zvuk kuckanja. Ako na vrijeme ne primijetite, moglo bi biti fatalno po ključne komponente motora.
| 5 |
Grub rad motora u praznom hodu |
Kad EGR ventil ostane zaglavljen u otvorenom položaju, postoji mogućnost da može dopustiti premalo ili previše izduvnih gasova u komori za sagorijevanje, jer nema kontrole nad recirkulacijom. To bez izuzetka uzrokuje nepovoljnu mješavinu zraka i goriva (koja bi idealno trebala biti savršena) i uzrokuje grubi rad motora u praznom hodu. Može se javiti i zvuk zveckanja.
| 6 |
Miris goriva |
NOx koji se oslobađa iz izduvne cijevi nije samo štetan, već ima i vrlo oštar miris. Također, kad EGR ventil ne radi ispravno, postoji mogućnost da motor troši više goriva, što oslobađa puno ugljikovodika. Oni se miješaju s dodatnim NOx i stvaraju opasnu mješavinu štetnih gasova.
| 7 |
Motor se gasi u praznom hodu |
Kad EGR ventil ostane zaglavljen u otvorenom položaju, ne samo da stvara grubi zvuk u prazanom hodu, već ponekad uzrokuje i zaustavljanje motora dok je “u leru”. Ovo se možda ne čini tako opasnim kao zaustavljanje automobila tokom vožnje, ali definitivno ukazuje na začepljen ili neispravan EGR ventil i zahtijeva pažnju kako biste bili sigurni da se to više ne događa.
| 8 |
I konačno “Check engine” |
Uključena lampica za provjeru motora može se pojaviti iz mnogo drugih razloga, a ne samo zbog neispravnog EGR ventila. Međutim, ako EGR ventil konačno popusti ili prestane raditi, tada ćete najvjerovatnije vidjeti poznatu lampicu na tabli s instrumentima. Dakle, ako se lampica “Check engine” upali, a to se podudara s jednim od 7 navedenih simptoma, najvjerovatnije će to biti EGR ventil. Elektronski upravljani EGR ventil dobiva upute od ECU-a, a ECU također upravlja i paljenjem ove lampice.
| Cijene EGR ventila u slobodnoj prodaji | |||
| Volkswagen Golf 4 1.9 TDI | 180 KM | ||
| VW Tiguan 2.0 TDI (5N) | 820 – 1.480 KM | ||
| Škoda Octavia 1.6 TDI | 400 – 800 KM | ||
| Peugeot 307 2.0 HDi (100 kW) (2000) | 340 KM | ||
| Citroën C4 1.6 HDi (66 kW) (2008) | 130 KM | ||
| Seat Ibiza 1.2 (47 kW) (2002-2009) | 90 KM | ||
| Ford Focus 1.6 TDCi (80 kW) | 370 KM | ||
| Opel Astra 1.7 CDTi (2004-2010) | 500 KM | ||
| VW Passat 2.0 TDI (125 kW) (2005) | 440 KM | ||
| Mazda 3 2.0 (2006-2009) | 620 KM | ||
| Toyota Auris 2.0 D-4D (93 kW) (2007-2012) | 310 KM | ||
| Audi Q5 2.0 TDI (2008) | 666 KM | ||
| Renault 1.5 dCi | 410 KM | ||
| Fiat Punto 1.3 JTD (51 kW) (1999) | 100 KM | ||
| Hyundai / Kia 1.6 CRDi | 620 KM | ||
| Toyota 1.33 | 450 KM | ||
| VW Golf IV 1.4 (55 kW) | 90 KM | ||
| Opel 1.4 / 1.6 | 160 KM | ||
| Ford 1.8 TDCi / Di | 666 – 800 KM | ||
| Renault / Nissan 1.9 dCi | 250 KM | ||
| Toyota 2.0 D-4D (85 kW) | 640 KM | ||
| Mercedes-Benz 160 / 180 / 200 CDI | 212 KM | ||
| Cijene su iz slobodne prodaje. Mogu varirati zbog različitih proizvođača i mogu se koristiti za ilustraciju. | |||
![Jaecoo 7 – Prijatno iznenađenje na testu losa [Video]](https://proauto.ba/wp-content/uploads/2025/01/novosti-sigurnost-chery-jaecoo-7-suv-km77-moose-test-2025-proauto-01-120x85.jpg)
![Mazda CX-80 – Iznenađujuće dobri rezultati na testu losa [Video]](https://proauto.ba/wp-content/uploads/2025/01/novosti-sigurnost-mazda-cx-80-e-skyactive-phev-suv-moose-test-km77-2025-proauto-01-120x85.jpg)
